Panik Atak Rahatsızlığının Nedenleri ve Tedavi Yolları

             Uzm. Klinik Psk. Dr. İsmail Elmacı

Panik atak, isminden de anlaşılacağı üzere hiç beklenmedik bir anda ortaya çıkan ve zihinde meydana gelen hayali tehlike durumudur. Panik nöbetler şiddetli korku atakları şeklinde yaşanır.  Aniden gelişen ve  sebepsiz olarak ortaya çıkan, panik atak krizleri genel olarak kalp krizi hissine benzer özellikler taşır. Anksiyete nöbeti geçiren kişiler çoğu zaman kalp krizi yaşadığını düşünürler ve ölüm korkusu yaşamaya başlarlar.

Panik atak esnasında yaşanan genel belirtiler şunlardır:

• kalp atışının hızlanması,
• bulantı,
• el ve kollarda karıncalanma
• göğüste ağrı,
• nefes alamama hissi,
• baş dönmesi,
• titreme,
• kas gerilmeleri,
• yüksek korku hali
• mantık dışı düşünmeye başlama,
• oto kontrolün kaybolduğu hissi,
• ölüm korkusu,
• ağızda kuruluk

sebebi genel olarak yaşanan travmatik olaylar olan panik atak rahatsızlığı, kimi zaman da nedensiz bir şekilde ortaya çıkabilmektedir. Metropol hastalığı olarak da bilinen bu rahatsızlık, yoğun stres altında yaşanan bir hayat ile gün yüzüne çıkar ve bireyi günlük yaşamından koparır. Sık sık yaşanan stres ve travmalar beyni yorduğu için vücutta yanlış alarmlar oluşmağa başlar  ve kişi hayatta kalma içgüdüsünün devreye girmesiyle panik atak yaşar.

Panik atak günümüzde çok kolay kontrol altına alınabilen bir rahatsızlıktır. Bilişsel davranış terapileri ve psikoterapi gibi uygulamalar, ilaç desteği ile birlikte uygulanarak, anksiyete 3 ila 6 ay arasında kontrol altına alınır.

Panik Atağın Nedenleri

Panik atak rahatsızlığı, iç dünyasında yoğun karmaşa yaşamakta olan kişinin hayatta kalma iç güdüsüyle direnç göstermesi sonucu meydana gelen yanlış alarmlar zinciridir. Birden ortaya çıkan kaygı ve korku duygusu, beyinden vücuda yanlış alarm gönderilmesiyle tetiklenir. Psikolojik bozukluk olarak değerlendirilen panik atağa stres, yas gibi travmatik duygular ve beyindeki nörotransmitter dengesizlikler sebep olmaktadır. Tıbbi sebepleri arasında ise troid, kalp ritim bozukluğu gibi etkenler de vardır.

Panik atağın bilinen diğer sebepleri şunlardır:

• Kendini ifade edememek
• Bastırılmış güçlü duygular
• Çocuklukta yaşanmış travmatik olaylar
• Depresyon
• Sosyal fobiler
• yükseklik, asansör, uçak vb. korkular
• Kapalı alan korkusu (klostrofobi)
• Agorafobi
• Uykuda yaşanan gece çarpıntıları
• Nefes alma güçlüğünün yaşanması
• Boğulma korkusu

Aileden gelen genetik miras, stres, cinsel saldırıya maruz kalma, sigara kullanımı, aşırı kafein tüketimi ve bazı  kronik hastalıklar da panik atağın ortaya çıkmasında etken sebeplerdir.

Panik Atak Belirtileri

Panik atak nöbetleri genel olarak şu belirtileri gösterir:

• Güçlü korku ve kaygı duyma
• Çarpıntı başlaması
• Soğuk terleme
• titreme
• Göğüste sıkışıklık ağrı hissi
• Baş dönmesi ve sersemlik hali
• Aniden kontrolün kaybolmaya başlaması
• Ölüm korkusu
• Ateş basması
• Nefes almada zorluk yaşama
• El ve bacakların istemsiz olarak titremesi
• Karın ağrısı
• Mide bulantısı
• Ağız kuruluğu

 

Panik Atağın Psikolojik Etkileri

Panik atak, onu yaşayan kişide yoğun bir kaygı ve korku halinin ortaya çıkmasına sebep olur, sersemlik duygusu, çıldırıyormuş hissine kapılmak da sık sık yaşanan durumlardır. Panik atak nöbeti sempatik sinir sistemini tetikleyerek kaygı ve korku hallerinin ortaya çıkmasına sebep olur. Korku durumu 10 dakika içinde zirveye çıkar ve yavaş yavaş azalarak kaybolur. Panik atağın bilinen ruhsal etkileri şöyle sıralanabilir:

• Kişide yoğun kaygı yaşanması
• Şiddetli Panik hali
• Çıldırma duygusunun başlaması
• Sersemleşme hali
• Ölüm korkusuna kapılmak

Panik Atağın Fiziksel Etkileri

Panik bozukluğun gözlemlenmiş fiziksel etkileri arasında şunlar yer alır.

• El ve ayaklarda titreme,
• nefes almada zorluk
• Terlemeye başlama,
• Göğüs ağrısı,
• Baş dönmesi

Panik Atağı Neler Tetikler?

Çok fazla demli çay, kahve, sigara ve alkol tüketimi panik bozukluk riskini kuvvetlendirmektedir. Bunun yanında alınan bazı ilaçların  aniden bırakılması da panik atak yaşanmasına sebep olabilmektedir. Diğer  faktörler ise şunlardır:

• Genetik yatkınlık
• Sürekli stresli olma
• Travmatik olaylara maruz kalınmış olması
• Olumsuz duygu ve düşüncelere sahip olmak
• Yoğun kafein ve sigara tüketimi
• Sürekli kullanılan ilaçları birden kesmek
• Çekingen, obsesif veya histerik bir kişilik yapısında olmak

Panik atak rahatsızlığı, günümüzde bilişsel davranışçı terapi yardımıyla kolaylıkla tedavi edilmektedir. Bilişsel davranışçı terapi haricinde uygulanan psikoterapi ve nefes egzersizleri de, bu hastalığı yenmede oldukça etkilidir. Uzman hekim tarafından ilaç tedavisinin de gerektiği belirtiliyorsa önerilen ilaç kullanılarak tedavide hızlı sonuçlar alınabilir.

Panik Atak Nöbetleri Nasıl Kontrol Altına Alınabilir?

Panik nöbetlerin kontrol altına alınması için önerilen bazı egzersizler vardır, bunlardan en etkili olanı 4-7-8 kuralıdır. Bu yöntem ile panik atak kısa sürede kontrol edilebilmektedir.  4 saniye boyunca burundan nefes alınır, 7 saniye tutulur, sonrasında tutulan nefes 8 saniye sürecek şekilde ağızdan yavaş yavaş verilir. Bu yöntem, hem panik atakları kontrol etmeyi sağlar hem de günlük yaşam içinde güven duyularak hareket etmeye yardımcı olur.

Panik atak tedavisine öncelikle atak sayısının azaltılması ile başlanır ve belirtilerin hafifletilmesi amaçlanır. Bu süreçte hem ilaç tedavisi hem de psikoterapi uygulamaları yapılabilir.  İlaç tedavisinde uzman doktor, hastanın durumuna göre SSRI grubundan bir antidepresan ya da benzodiazepin ilaç belirleyerek reçete eder. Panik bozukluk yaşayan kişi  doktoru söylemeden, kendini iyi hissetse dahi ilacını kullanmayı bırakmamalıdır. İlacın dozuna ve kullanım süresine uzman psikolog ya da psikiyatr karar vermelidir.

Psikoterapi

İlaç tedavisine destek olarak uygulanan  Bilişsel davranışsal terapi (BDT) ile kişi bu hastalıkla nasıl baş edeceğini öğrenir ve güveni geri gelmeye başlar. Böylelikle panik atak hastalığını günlük yaşamını tehdit eder pozisyondan çıkarır. Uzman hekimin kanaati doğrultusunda eğer gerekirse ilaç alımı ve terapi süreci bir arada yürütülebilir.

Şehir hayatının getirdiği zorluklar ve hayatta var olma mücadelesi ile yüz yüze olan herkes, panik atak rahatsızlığını yaşamaya adaydır. Sakin ve kanaat dolu bir hayat ile paylaşmanın asıl olduğu bir yaşam, panik atağın doğal ilacıdır.

Sağlık ve esenlik dolu günler dilerim.