Sözcük anlamı, baskı, taciz etme veya sıkıştırma anlamlarına gelen Mobbing, çalışma hayatını kabusa çeviren sosyal şiddetin bilindik tanımıdır. Literatürdeki anlamıyla kişiyi yıldırmaya yönelik yapılan her türlü sosyal zorbalığın genel adıdır. Özellikle mobbing uygulamaları hiyerarşik yapılanmaların üst düzeyde bulunduğu şirketlerde gözlemleniyor. Kişisel hakların önemsenmediği örgütlü yapılarda, güçlü olan idarecinin daha zayıf ve korunmasız olan çalışanları psikolojik olarak yıpratarak istediğini yaptırması olarak kendini göstermektedir. uzun süreli devam eden sistematik baskılar bu şiddete maruz kalan kişinin psikolojisini bozar ve onun sosyal hayatını tehdit eden bir noktaya ulaşır. Endüstriyel üretimin artması ile birlikte mobbing, sosyoloji ve hukuk bilimlerinin incelediği en büyük sorunların başında gelmeye başlamıştır.
Mobbing çeşitleri:
Yapılan çalışmalar sonucunda Mobbing, yatay, dikey ve düşey mobbing olmak üzere üç kategoride incelenmeye başlanmıştır.
Yatay Mobbing: Aynı seviyede olan çalışanların, bir araya gelerek kendi kıdeminde olan diğer çalışana karşı uyguladıkları baskı modelidir. Yatay mobbing, eşit konumda olan ama aralarında ciddi rekabet bulunan işçiler arasında oldukça yaygındır.
Dikey Mobbing: kıdem olarak alt düzeyde bulunan işçilerin kendilerinden daha yüksek mevkide çalışan yöneticilerine karşı oluşturdukları baskılama modelidir. Genellikle İşveren, işveren vekili ya da yöneticilerin maruz kaldığı psikolojik şiddettir. Verilen görevleri yapmamak, iş talimatını sorgulamak ya da diğer çalışanlar içinde yöneticiyi küçük düşürmek türü eylemler, dikey mobbing’e örnektir.
Düşey Mobbing: iş yerindeki üst kademe yöneticilerin, alt kademede çalışan kişilere karşı uyguladığı baskı türüdür. Konumunun getirdiği ayrıcalığı suistimal eden yöneticilerin, emri altında çalışanlara karşı uyguladığı her türlü psikolojik şiddet, Düşey mobbing adı altında tanımlanır.
Dünyada en yaygın görülen mobbing olayları şunlardır:
- Çalışanı istifaya zorlayacak her tür davranış ve sözlü eylem
- Çalışanı yüksek sesle azarlama
- Fiziksel şiddet uygulama ve tehditte bulunma
- Görevini yapmak isteyen çalışanın işini yapmasını zorlaştırma
- Küçük düşürecek her türlü tavır.
- Dini ve siyasi görüşlerini ileri sürerek kişiyi çalışma ortamından dışlamak.
Uluslararası yasalara göre Mobbing uygulaması, eğer çalışanın onur ve haysiyetine dokunacak sözler ya da davranışlar yoluyla yapılıyorsa mağdur olan kişi, İş Kanunun 24/2 maddesine göre ihbar süresini beklemeden işyeri ile olan akdini tek taraflı feshedebilir. Türk Borçlar Kanunun 417. Maddesine uyarınca mobbing kapsamına giren davranış ve sözler ise, “İşçinin Kişilik haklarının Korunması” başlığı altında dava konusu haline getirilebilmektedir.
Bir yanıt bırakın