İnsanoğlunun yaşam sürecini takip edebilmek için tanımladığı zaman kavramı, asırlardır saat isimli mekanizma ile ölçülmektedir. Günler, haftalar, aylar ve yıllar, saatin detayları ile daha planlı bir çizelgeye oturmuştur. Saatin icadı ile ilgili tarihi bulgular antik Mısır dönemini işaret eder. M.Ö 4000 yıllarında Mısırlılar Güneşin hareketlerini esas alarak günü belirli periyotlara bölmüşlerdi. Bu sistemin adı güneş saatidir. Güneşin doğuşundan batışına kadar takip ettiği açılara düşen gölgesinin işaret ettiği noktalar belirli zaman dilimi olarak adlandırılmış ve böylelikle bu saat modeli genel kabul görerek kullanılmaya başlamıştır. Yere dik olarak konumlandırılan bir çubuğun gün içinde gösterdiği gölge, vaktin ne olduğu konusunda fikir vermekteydi.
Güneş saatinin akşam olduktan sonra kullanılamaması sonucu Mısırlılar, su ve kum saatini icat eder. kum saatinin mekanizması, içi boş ve dolu iki cam tüpten kum ile dolu olan bölümün, diğerine akması ile çalışıyordu. Akan kumun devam ettiği süreç bir zaman dilimi olarak veri kabul edilmişti. Su saati ise, M.Ö 4000 bin yılında Çin’den dünyaya yayılan bir zaman ölçüm modelidir. Yine dolu kaptaki suyun boş kaba aktığı süreçte geçen bölüm bir zaman dilimi olarak kabul edilmiştir. 1500’lü yıllara kadar dünya, kum saati ve güneş saati ile zamanı ölçmeye devam etmiştir. Tarih 1524 yılını gösterdiğinde Alman kilit ustası Peter Henlien, bugün kurmalı olarak bilinen ilk mekanik saati icat eder.
İlerleyen süreçte ise saatin yaşadığı teknolojik değişimler şöyledir:
- 1550’li yıllar, dünyada mekanik saatlerin oldukça yaygın olarak kullanılmaya başladığı dönem olur. Artık kurmalı saatler yerine mekanik sistemde çalışan saatler yaygın bir biçimde kullanımdadır. Bu saatlerin büyük kısmı da Alman ve Fransız yapımı modellerdi.
- 1575’te saat üretimi konusunda İsveç ve İngiliz üreticiler, yeni tasarımlar ortaya çıkarır. Fakat bu yıllarda saatler bir aksesuar olarak görüldüğü için yeni tasarımlar fazla ilgi görmez.
- 1600’lü yıllarda saatler daha çok bir takı maksadıyla kullanılacaktır.
- 1656 yılında Christiaan Huygens tarafından ilk sarkaçlı saat modeli geliştirilmiştir.
- 1721′ yılına gelindiğinde George Graham yaptığı sarkaçlı saat ile yeni bir dönem başlatır. Dakikliği ile çığır açan Graham modeli saatler, günde yalnızca 1 saniye geri kalıyordu.
- 1761’de John Harrison’ın enlem ve boylam problemine çözüm olarak yaptığı deniz kronometresi gemilerde aktif olarak kullanılmaya başlar. Saat, o zamana kadar yapılmış saatler içerisinde yanılma oranı en düşük model olmuştur. Günde sadece 0,02 saniye oranında bir şaşma oranına sahipti.
- İlk saat fabrikası Amerika’da 1850 yılında açılarak, seri üretime başlar.
- 1952 yılında ilk pilli saatler üretilir ve kısa sürede kurmalı saatlerin yerini alır.
- 1970 yılı, elektronik saatlerin hayatımızı ölçmeğe başladığı dönemin başlangıcıdır.
- 1980 yılından itibaren akıllı saat modelleri farklı biçim ve tasarımlarıyla diğer tüm saatlerin yerini almıştır.
Tüm dünyada tarih boyunca kullanılmış saatler şunlardır:
- Su saati
- Güneş enerjili saat
- Astronomik saat
- Deniz kronometresi
- Guguklu saat
- Sarkaçlı saat
- Deniz feneri saati
- Çevirme saati
- Uçan sarkaçlı saat
- Tourbillon
- Zamanlayıcı
- Taret saati
- Zaman saati
- Gelgit saati
- Çalar saat
- Elektronik saat.
- Djital saat
Kaynakça:
- Yerel saatler ve zaman dilimleri23 Aralık 2015, Wayback Machine
- https://www.bilgitimi.com/saat-anlamlari-cift-gelen-saatlerin-anlami.
- diyadinnet.com/YararliBilgiler-1249 , saat nedir?
Bir yanıt bırakın