SULAR ALTINA GÖMÜLEN KADİM KENT
Hasankeyf ilçesi, Batman iline bağlı tarihi yerleşim noktalarındandır. Dicle nehrini iki yakaya bölen kadim şehrin, bugün büyük çoğunluğu Ilısu barajının suları altında kalmıştır. Barajın su tutmaya başladığı 2020 yılından önce şehir yerleşime kapatılarak tahliye edilir. Kayaların içine oyularak oluşturulmuş evleri nedeniyle kente, Süryânice Kifo (kaya) anlamına gelen Kifos ismi verilmiştir. Kifos ya da Cepha isimleriyle bilinen şehir, zaman içerisinde daha geniş bir anlam ifade eden “Hısnı Keyfa” olarak adlandırılmıştır. Arapça “Mağaralar Şehri” ya da “Kayalar Kenti” anlamına gelen “Hısn-ı keyfa” adı, Osmanlı döneminde Hısnıkeyf’e dönüşür. Kentin ismi halk arasında sıklıkla Hasankeyf olarak anılmaya başlar, böylelikle kentin, günümüzdeki bilinen adı da ortaya çıkmış olur.
Kuruluş tarihi tam olarak bilinmeyen Hasankeyf’in, yerleşim yeri olarak kullanılmaya başlanması, yaklaşık 12 bin yıl öncesine kadar uzanıyor. Hasankeyf ören yerinde yapılan arkeolojik kazılarda, 3.500 ve 12.000 yıl öncesine kadar giden arkeolojik kalıntılar elde edildi. Şehir, 640 yılında, Halife Ömer döneminin İslâm orduları tarafından kuşatılarak ele geçirilir. Bu süreç, Hasankeyf’in İslam devletleri ile tanıştığı dönemdir. Daha sonra sırasıyla Emeviler, Abbasiler, Hamdaniler ve Mervanilerin egemenliğine giren kent, 1102 yılında Artuklu devletinin himayesine geçer. 1102-1232 yılları arasına denk gelen bu yıllarda Artuklu Devletinin başkenti olan Hasankeyf, tarihinin en parlak dönemine ulaşır.1232 yılında Moğol istilası ile yerle bir olan şehir, bir daha eski görkemli yıllarına dönemez. 1524 yılına kadar Osmanlı Devletine bağlı Eyyubilerin yönettiği şehir, bu tarihten sonra doğrudan Osmanlı devletinin idaresine geçmiştir. Osmanlı İran savaşlarının getirdiği sorunlar nedeniyle Hasankeyf şehri gelişemez ve durağan bir belde konumunda kalır. 1867 yılında Mardin Midyat’a bağlanan kent, 1926’dan sonra ise Gerçüş ilçesine bağlanır. 1990 yılında Batman il olur ve Hasankeyf bu kente bağlanır. Ilısı barajının dolması ile yavaş yavaş sulara gömülen Hasankeyfe ait tarihi yapılar, bulundukları yerden taşınarak, 3 km uzaklıkta bulunan Dicle nehrinin kenarındaki milli parka yerleştirilmiştir. Pek çok devlete yer ve yurt olan şehrin bilinen tarihi yapıları şunlardır:
- Artuklu Hamamı
- Sultan Süleyman Koç Camisi
- Zeynel Abidin Türbesi
- Eyyubi (Kızlar) Camisi
- İmam Abdullah Zaviyesi
- Yukarı kale
- Er-Rızık Camisi
Hasankeyf’e, Batman İl merkezinden doğrudan ulaşım sağlamak mümkün. Ayrıca bölgeye, 44 km uzaklıktaki Mardin’in Midyat ilçesinden de kara yoluyla gidilebiliyor.
Bir yanıt bırakın