PLC Nedir?

Merhabalar,  PLC nedir demeden önce PLC kavramının anlamı, mantığı ve işlevi gibi birçok temel soruya cevap vereceğiz. Programmable Logic Controller(Programlanabilir Lojik Denetleyici), endüstriyel kontrol ve otomasyonun önemli bir parçasıdır ve bu yazıda bu teknolojinin temel özelliklerini keşfedeceğiz.

PLC açılımı; İngilizce olarak Programmable Logic Controller, Türkçe açılımı ise Programlanabilir Lojik Kontrolör veya Programlanabilir Mantıksal Denetleyici olarak bilinir. Böylelikle PLC anlamını da kısa bir şekilde özetlemiş olduk.

PLC Nedir Ne işe Yarar?

Plc ler fabrikalarda, hatlarda veya makinelerde daha önceden yüklenmiş olan programlarına uygun şekilde otonom olarak çalışabilen endüstriyel bilgisayarlar demek yanlış olmaz. Bunlar sahadan sensörlerden almış oldukları verileri ki bunlar endüktif sensör, kapasitif sensör, sıcaklık, basınç gibi bilgileri çalışma mantığına göre çıkış portlarıyla kontrol eden cihazlardır. İnsan ile etkileşime girmesi düşünülüyorsa HMI ekranlar kullanılarak cihazlarla insanların birbiriyle haberleşmeleri sağlanır. örneklemek gerekirse, sıcaklık değeri yapılacak işe göre sürekli değişecekse HMI panelde ayar bölümü oluşturularak o andaki istenilen sıcaklığın girişi sağlanarak sistemin istenilen şekilde çalışması sağlanır.

PLC Ne Demek?

PLC tanımı kısaca şu şekildedir; fabrikalarda üretim hatlarının ve makinelerin kontrolü gibi işlemlerin denetimini sağlayan bir otomasyon cihazıdır.

PLC’nin tanımı ile ilgili daha detaylı bilgi vermemiz gerekirse; Programlanabilir Mantıksal Denetleyici, endüstriyel otomasyon sistemlerinde kullanılan, mikroişlemci tabanlı bir cihazdır. Bu cihaz, bir bilgisayar ya da özel bir programlama aracı kullanılarak, belirli bir programlama dilinde yazılan programları hafızasına kaydeder. Girişlerine uygulanan dijital veya analog bilgileri işleyerek, çıkışlarında istenilen dijital veya analog değerleri üretir.

PLC Ne İşe Yarar?

Programlanabilir Lojik Kontrolörler, fabrikalarda ve endüstriyel tesislerde üretim süreçlerinin otomasyonunda kritik bir rol oynar. Üretim hatları, makineler ve diğer endüstriyel ekipmanlar, bu cihazlar sayesinde güvenli, verimli ve hassas bir şekilde kontrol edilir. Bu cihazlar, giriş sinyallerini sürekli olarak izler ve programlanan mantığa göre çıkış sinyalleri üretir, böylece karmaşık kontrol görevlerini yerine getirir.

Örneğin, bir üretim bandında ürünlerin belirli bir hızda ilerlemesi, sıcaklık ve basınç gibi parametrelerin belirlenen aralıklarda tutulması gibi işlemler Programlanabilir Lojik Kontrolörler tarafından yönetilir. Bu işlemler, programın hafızasında saklanan ve sürekli güncellenen talimatlarla gerçekleştirilir. Bu cihazlar, dayanıklılıkları ve esneklikleri nedeniyle endüstriyel otomasyonun bel kemiğini oluşturur.

PLC Nasıl Çalışır?

Normal bilgisayarlardan farklı olarak, Programlanabilir Mantıksal Denetleyiciler çok sayıda giriş ve çıkış (I/O) birimine sahiptir. Bu giriş ve çıkış birimleri, endüstriyel süreçlerin ve makinelerin çeşitli sensörler ve aktüatörler aracılığıyla kontrol edilmesini sağlar. Bu cihazların sahip olduğu I/O birimleri, sistemin fiziksel dünyadan veri toplamasına ve bu verilere dayanarak çeşitli kontrol işlemlerini gerçekleştirmesine imkân tanır. PLC ler önce girişleri okur programda yerlerine koyar sonra mantıksal kararları vererek bunları çıkış portlarına aktarırlar.

PLC’nin işleyişi üç ana aşamada özetlenebilir:
1. Giriş Verilerinin Toplanması:
·       Programlanabilir Lojik Kontrolör, sensörler ve diğer algılayıcılar aracılığıyla çevresel verileri toplar. Bu veriler, sıcaklık, basınç, seviye, hız gibi parametreleri içerebilir.

·       Girişler, dijital veya analog olabilir. Dijital girişler, belirli bir durumu (örneğin, açık veya kapalı bir anahtar) temsil ederken, analog girişler sürekli değişen değerleri (örneğin, bir sıcaklık sensöründen gelen voltaj) temsil eder.

2. Veri İşleme ve Karar Verme:
·       Programlanabilir Lojik Kontrolör, topladığı verileri hafızasında sakladığı programa göre işler. Bu program, Ladder Logic (Merdiven Mantığı) gibi bir programlama dili kullanılarak yazılmış olabilir.

·       Program, belirli giriş koşullarına göre hangi çıkışların etkinleştirileceğine karar verir. Örneğin, belirli bir sıcaklık aşıldığında bir fanın çalıştırılması gibi.

3. Çıkışların Kontrolü:
·       Programlanabilir Lojik Kontrolör, aldığı kararlara göre çıkış cihazlarını kontrol eder. Bu cihazlar arasında motorlar, valfler, ışıklar ve diğer otomasyon bileşenleri bulunur.

·       Çıkışlar da dijital veya analog olabilir. Dijital çıkışlar belirli bir durumu (örneğin, bir motoru açma veya kapama) temsil ederken, analog çıkışlar sürekli değişen değerleri (örneğin, bir vana açıklık seviyesini) temsil eder.

PLC nedir ve Avantajları Nelerdir?

Programlanabilir Lojik Kontrolörlerin en büyük avantajlarından biri, zorlu endüstriyel ortamlarda çalışabilecek şekilde tasarlanmış olmalarıdır. Bu cihazlar, elektriksel gürültülere karşı dayanıklıdır, bu da onları endüstriyel elektrik devrelerinin oluşturabileceği parazitlerden korur. Ayrıca, geniş bir sıcaklık aralığında sorunsuz bir şekilde çalışabilirler, bu sayede hem yüksek sıcaklıklara hem de düşük sıcaklıklara karşı direnç gösterirler. Mekanik darbelere ve titreşimlere karşı dayanıklılıkları ise bu cihazları fabrika ortamında güvenilir bir seçim haline getirir. Bu dayanıklılık özellikleri, Programlanabilir Lojik Kontrolörlerin güvenilir ve kesintisiz bir şekilde çalışmasını sağlar.

PLC sistemleri, giriş bilgilerini son derece hızlı bir şekilde tarayarak, bu bilgilere uygun çıkışları gerçek zamana yakın olarak üretir. Böylece, endüstriyel süreçlerin kesintisiz ve verimli bir şekilde devam etmesini sağlar.

Programlanabilir Lojik Kontrolörlerin bu hızlı işlem yeteneği, üretim süreçlerinde büyük avantajlar sağlar. Özellikle kısa sürede daha fazla ve yüksek kaliteli ürün üretimi için kritik bir rol oynar. Bu cihazlar, üretim hatlarındaki çeşitli sensörlerden gelen verileri sürekli olarak izler ve analiz eder. Bu veriler doğrultusunda, makinelerin ve süreçlerin optimum performansta çalışmasını sağlar. Bu hem üretim hızını artırır hem de ürün kalitesinin yüksek olmasını garanti eder.

Ayrıca, Programlanabilir Mantıksal Denetleyicilerin hassas kontrol yetenekleri sayesinde üretimdeki hata oranları önemli ölçüde azalır. Manuel kontrol süreçlerinde insan hatasından kaynaklanabilecek sorunlar, PLC’lerin otomatik ve programlanabilir yapısı sayesinde en aza indirilir. Bu, özellikle yüksek hassasiyet gerektiren üretim süreçlerinde büyük bir avantajdır. Düşük hata oranları, üretim maliyetlerini azaltırken, müşteri memnuniyetini ve ürün güvenilirliğini artırır.