ŞEHZADELER YURDU AMASYA

ŞEHZADELER YURDU “AMASYA”

Anadolu’nun en eski yerleşim merkezlerinden olan Amasya, Hitit uygarlığından başlayarak pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Pers ve Roma uygarlıklarının da yaşam sürdüğü Amasya’nın ismi, bugünkü haliyle hiç değişmeden günümüze kadar gelmiştir. Bölgede yapılan kazılar sonucu ortaya çıkan Roma ve Pers sikkeleri üzerindeki Amacia ismi, bunun en açık kanıtıdır. M.Ö 60 ve M.S 19 yılları arasında Amasya’da yaşayan coğrafya alimi Strabon’un yazdığı coğrafya kitabında da Amasya İsmi sık sık kullanılmıştır. Strabon’a göre Amasya ismi, bölgede yaşayan Amazon Kraliçesi Amesis’ten geliyor. Şehir, kurulduğu zamandan günümüze kadar 19 ayrı devletin egemenliği altına girmiştir. 1071 Malazgirt zaferinden sonra Türklerin Anadolu’ya yerleşmeye başlamalarını takiben Amasya, artık bir Türk yurdu olmuştur. Artuk bey tarafından ele geçirilen Amasya, Sonrasında Danışmend Bey’in himayesine bırakılmıştır. 1080 yılında Danişmendliler Beyliği’nin topraklarına katılan Amasya, 1402 yılında, Osmanlı Devleti için kritik bir evre olan fetret devrine ev sahipliği yapan kenttir. Ankara savaşından sonra Amasya’ya çekilen Çelebi Mehmet 1413 yılına kadar ki taht mücadelesini bu şehirden yürütmüştür. Amasya bu tarihten itibaren Osmanlı Devletinin şehzadeleri içinde eğitim merkezi olarak kullanıldı. I. Mehmet, II. Murat, Fatih Sultan Mehmet ve Yavuz Sultan Selim’in şehzadelik dönemleri Amasya’da geçmiştir. Sırtını Karadeniz’e yaslamış bu kadim şehrin gezilmeyi bekleyen duraklarını şöyle listeleyebiliriz:

• Bayezid Külliyesi: 1486 yılında sultan II. Bayezid’in emri üzerine Şehzade Ahmet tarafından imar edilmiştir. Cami, medrese, imaret, mektep ve köprü olmak üzere 5 ayrı bölümden oluşur. Külliyenin 1496 yılına ait resmi evrakları bugün Topkapı sarayında saklanmaktadır.
• Kral Kaya mezarları: Bu mezarlar bölgede M.Ö 302 yılından 26 yılına kadar hüküm sürmüş Pontus Krallarına aittir. Amasya kalesinin bulunduğu tepenin yukarısında kaya içerisine oyularak yapılmışlardır.
• Amasya Kalesi: il merkezinin kuzeyinde Harşena dağı üzerine kuruludur. Kalenin inşa edildiği kayalık deniz seviyesinden 700 metre yüksekliktedir. Rivayetlere göre kaleyi Pontus kralı Mithridates yaptırmıştır.,
• Boraboy gölü: deniz seviyesinden 1040 metre yükseklikte bulunan Borabay gölü, tabiatla iç içe bir konumda olan krater gölüdür. Kenarına yapılmış bungalov evlerinde dinlenebilir, mesire yerlerinde piknik yapabilir ya da tabi güzelliğini fotoğraflayabilirsiniz. Boraboy gölü Taşova ilçe sınırları içerisindedir.
• Yalıboyu Evleri: Yeşil Irmak kenarına inci gibi dizili tarihi Amasya evlerinin manzarası, oldukça etkileyicidir. Amasya’nın tarihi dokusunu birebir yansıtan Yalıboyu evleri genelde bir kileri olan iki katlı yapılardır. Irmağı yukardan seyreden evlerin her birinde avlular ile su kuyuları da vardır.
• Torumtay Türbesi: Türbe 1278 yılında Vali Seyfettin Torumtay tarafından yaptırılmıştır. Türbe bahçesinde Vali Torumtay ile torunlarının kabirleri bulunmaktadır. Türbenin yapımında kesme taş kullanılmıştır. İç duvar örgüsü sıva altına gizlenmiştir ve el işçiliği süslemeleri birer sanat eseri düzeyindedir.
• Kapı Ağası Medresesi: Diğer adı Büyük Ağa Medresesi olan yapı, II. Bayezid döneminde 1488 yılında, kapı ağası Hüseyin ağa tarafından yaptırılmıştır. Yapı Osmanlı Medrese tipinden daha çok Selçuklu medrese anlayışına daha yakındır. Selçuklu mimari anlayışı olan sekizgen plan şeması, ilk kez Kapı Ağa medresesinde kullanılmıştır.
• Burmalı Minare Cami Ve Cumudar Türbesi: Cami kapısı üzerinde işli olan kavis caminin iki kardeş tarafından yapıldığını sembolize etmektedir. 1242 yılına kayıtlı Burmalı Minare cami, Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev’in vezirleri Necmeddin Ferruh Bey ve kardeşi Haznedar Yusuf tarafından yaptırılmıştır. Evliya Çelebinin seyahatnamesinde yazdığına göre caminin ilk adı mahkeme Camisidir. Ahşap olan minaresi 1590’daki büyük yangında yandıktan sonra yerine burgulu taş minare konulmuş ve işte o zamandan sonra Tarihi eser, Burmalı cami ismiyle anılmaya başlamıştır.