Günün her anı başka bir lezzet ve keyifle içilen çay, sohbetlerin ve kahvaltıların vazgeçilmez içeceğidir. Çay, çaygiller familyasının nemli iklimlerde yetişen türüdür, yaprak ve tomurcuklarından elde edilen harman, bu benzersiz içeceğin hammaddesidir. En çok tüketilen çay türü ülkemizde de yaygın olarak içilen siyah çaydır. Bunu sırasıyla, Yeşil çay, fermente çay, beyaz çay, sarı çay ve bitki çayları takip eder. Çay bitkisinin bilimsel literatürde adı ise Camellia Sinensis’tir. Anavatanı Güneydoğu Asya olan çay bitkisi, yıllar geçtikçe yaygın üretim sahalarına uzanarak, dünya üzerindeki tropik ve subtropikal pek çok bölgede yetiştirilmeye başlanmıştır.
Tarımsal üretim için yetiştirilen çay bitkileri genellikle 2 m’nin altında küçük ağaç görünümündedir. 9 metreye kadar uzayabilen bu ağaç formundaki çay bitkileri oldukça kuvvetli köke sahiptirler. Çayın bitkisel özelliği 4 ana kategoriye ayrılır:
- Sürgün: gri-sarı arası tüysüz olarak uzayan dalları ilerleyen dönemde mor-kızıl renge dönüşerek sık tüylü olur. Uçtaki tomurcuklar ise gümüş gri renktedir ve ipeksi tüyle kaplıdır.
- Yaprak: 4–7 mm uzunluğunda ve sık tüylü olan yaprak ayası, eliptik ya da dikdörtgeni andıran biçimde büyür. 5-14 × 2-7.5 cm boyutlarına vardığı zaman daha sıkı ve kaygan bir yapıya dönüşür. Çay yapraklarının altı soluk yeşil, üstü ise koyu yeşil ve tüysüzdür. Yaprakların ortasındaki damarın her iki tarafı da kabarık olur. Yaprak kenarları ise testere dişli ve sivri uçludur.
- Çiçek: Yaklaşık 3.5 cm çapındaki çiçekleri çayın gövde koltuğunda tekli ya da üçü kümelenerek açar. Çiçekler olgunlaştığı zaman 5–10 mm uzunluğuna gelir ve uçları kalınlaşır.
- Meyve: çay bitkisinin meyveleri 2 gözlüdür. Her bir gözde bir tohum vardır. Tohumların kalınlıkları 1 mm civarına kadar genişler ve olgunluğunu tamamlar. Renkleri kahverengidir.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün 2010 yılında yayınladığı verilere göre dünya çay üretiminde ilk sıralarda yer alan ülkeler şunlardır:
| Ülke | Üretim oranı | İhracat düzeyi | Üretimin ihracattaki payı |
| Çin | 953.803 | 291.210 | 30,53 % |
| Hindistan | 830.750 | 159.150 | 19,16 % |
| Kenya | 328.500 | 313.200 | 95,34 % |
| Srilanka | 317.200 | 177.320 | 55,90 % |
| Türkiye | 217.520 | 5.860 | 2,69 % |
| Endonezya | 171.410 | 102.300 | 59,68 % |
| Vietnam | 132.525 | 51.100 | 38,56 % |
| Japonya | 100.000 | 1.150 | 1,15 % |
Kaynak: Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)
Çay, subtropik ve tropik iklime sahip, dağlık bölgelerde yetişen bir bitkidir. En fazla çay ekimi Asya’dadır, bunu Afrika, Amerika, Avustralya ve Avrupa takip eder. (Türkiye ve Azorlar’da). Dünya ölçeğindeki en büyük çay üreticisi olan ülkeler Çin, Hindistan, Kenya, Sri Lanka ve Türkiye’dir. Bu ülkeler, dünyadaki toplam çay üretiminin dörtte üçünü karşılıyor. Türkiye’deki çay üretim bölgesi Rize ve Trabzon’dur. Rize’de yetişen çay, siyah çaydır. Rahatlatıcı, hafif içimli ve çok kaliteli bir çay türüdür. Günlük ve sık içime en uygun olan çay, siyah çaydır.
Çay bitkisi, tohum olarak üretilir. Tohumlar ılık suda 24 saat bekletildikten sonra toprağına ekilir. Büyüme gerçekleştikten sonra 6 ila 14 günde bir toplanır. Pek çok organik maddeyi bünyesinde toplayan çay, ancak drenajı yüksek, asidik ve yağışlı ortamlarda yetişebilir.
İlaç sanayisinden tarım sektörüne kadar oldukça farklı endüstrilerde de ham madde olarak kullanılan çay bitkisi beden sağlığına oldukça yararlı bir üründür, rahatlatıcı ve keyif verici özelliğinden dolayı da günün yorgunluğunu atma konusunda oldukça yararlıdır. Ülkemizin yeme içme kültüründe özel bir yere sahip olan çay, sofralarımızı ve sohbetlerimizi süsleyen, özel bir içecektir.
Bir yanıt bırakın