Dünyada ve Türkiye’de Zorunlu Askerlik Görevi
Ülkemizde zorunlu kamu görevi olarak ifa edilen askerlik sistemini bazı ülkeler kaldırmış durumda. 2023 yılında yapılan çalışmayla askerlik süresi 6 ay olarak düzenlenmişti. Düzenlemede yedek subay ve astsubayların görev süresi ise 12 ay olarak bırakıldı. Hızla profesyonel ordu formuna dönen Fransa, İngiltere, Belçika ve Hollanda gibi ülkelerde, artık askerlik mecburi kamu hizmeti olmaktan çıkarılmıştır. Ülke yöneticilerinin verdiği demeçlerde, gelişen teknolojik silahların asker sayısını önemsiz duruma getirdiğinin altı çiziliyor. Bu ülkelerden Almanya da 2011 yılında zorunlu askerlik uygulamasına son vermiştir. Dünya tarafından asker devlet olarak anılan İsrail’de ise hem erkekler hem de kadınlar zorunlu askerlik hizmetini yerine getirmekle mükelleftirler.
Dünyada Zorunlu Askerlik
Avrupa ülkelerinin büyük çoğunluğu zorunlu askerlik uygulamasına son vermiştir. Komşu ülke Yunanistan da zorunlu askerliğin kaldırılması konusunda çalışmalarının devam ettiğini açıkladı. Diğer yandan ise Çin Halk Cumhuriyeti, askerlik hizmetinin 12 aya çıkarılacağını duyurdu. Gerek Çin’de gerekse Tayvan’da olası saldırı ihtimalinin kuvvetli olması nedeniyle ülke genelinde ordunun güçlendirilmesi kararının baskın geldiği düşünülüyor. Uluslararası haber ajanslarının geçtiği bilgiye göre ülkede 4 ay olan zorunlu askerlik süresi 2024 yılı itibariyle 12 ay a çıkarıldı. Ülkede askerlik maaşı ise 6500 dolar olarak yeniden güncellendi.
Türkiye’de Askerlik Hizmeti
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı her erkek 20 yaşında askerlik yoklamasını yaptırmak zorundadır. Kanunda yapılan son düzenlemelerden sonra askerlik süresi 6 ay olarak belirlendi. 26 Haziran 2019 tarihli askerlik kanunuyla birlikte bedelli askerlik uygulaması kalıcı hale geldi. Kanuna göre bedelli askerlik hizmeti için belirlenen ücreti ödemeyenler, zorunlu askerlik hizmetini 6 ay olarak yapacaklar. Bedelli Askerlik ücretini ödeyen vatandaşlar ise bir ay sürecek temel askerlik eğitimini tamamladıktan sonra tezkerelerini alabilecekler. Fakülte ve yüksek öğrenim görmüş olan adaylar yine yedek subay ve yedek astsubay adayı olarak askerlik şubelerine müracaatlarını yapmaya devam edecekler. Başvurusunu tamamlayan adaylar, Türk Silahlı Kuvvetlerinin o yıl mevcut olan ihtiyacına göre uzun dönem yedek subay veya yedek astsubay olarak, 12 ay askerlik hizmetini yapabilirler, ihtiyaç duyulmadığı takdirde adayların askerlik hizmet süresi kısa dönem er olarak 6 ay olacak. Yurt dışında ikamet eden Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları için askerlik hizmetini yerine getirebilmek için belirlenmiş şartlar şöyledir:
- Oturma veya çalışma iznine sahip olmak
- İşçi ya da işveren vasfıyla bir meslek ya da sanatı icrasında bulunmak
- Türkiye’de geçirilmiş günlerin en az üç yıl (365*3=1095 gün) olması
- Dövizle askerlik hizmetine başvuru için o yıl belirlenene tutarı döviz olarak ödemek.
Türkiye’de askerlik sırasında hayatını kaybedenlerin yakınları için özel bir kanun uygulaması da mevcuttur. Şubat 2009 tarihinde yürürlüğe giren yasa ile askerlik görevi sırasında hayatını kaybeden yükümlülerin çocukları ve kardeşleri kendileri istemedikleri sürece askerlik hizmetini yapmağa mecbur değillerdir. Şayet vefat eden askerin yakınları o anda askerlik görevini ifa ediyorsa hemen terhis edilirler. Mevcut yasaya göre, askerlik görevini yaparken herhangi bir sebepten ötürü hayatını kaybeden ya da malul olanların kardeşlerinden her biri kendileri istekli olmadıkları sürece silah altına alınamazlar. Pek çok ülkeye göre askerlik görevinin kutsal bir vatan sorumluluğu olarak görüldüğü Türkiye’de son düzenlemelere göre 6 ay olan askerlik süresinin 12 aya çıkarılmasıyla ilgili herhangi bir yasal düzenleme mevcut değildir. Yürürlükte olan mevzuata göre yedek subay ve yedek ast subay olarak askerlik hizmetinde bulunacak vatandaşların hizmet süresi de 12 ay olarak devam edecek.
